حضرت امام جعفر صادق (علیهالسلام) رئیس مذهب جعفرى (شیعه) در روز 17ربیع الاول 83 هجرى چشم به جهان گشود. پدرش امام محمد باقر (علیهالسلام) و مادرش "ام فروه" مى‌باشد. کنیه آن حضرت: "ابوعبدالله" و لقبش "صادق" است. حضرت صادق تا سن 12 سالگى معاصر جد گرامیش حضرت سجاد بود و مسلما تربیت اولیه او تحت نظر آن بزرگوار صورت گرفته و امام (علیهالسلام) از خرمن دانش جدش خوشه‌چینى کرده است.
پس از رحلت امام چهارم مدت 19 سال نیز در خدمت پدر بزرگوارش امام محمد باقر (علیهالسلام) زندگى کرد و با این ترتیب 31 سال از دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار خود که هر یک از آنان در زمان خویش حجت خدا بودند، و از مبدأ فیض کسب نور مى‌نمودند گذرانید.
بنابراین صرف‌نظر از جنبه الهى و افاضات رحمانى که هر امامى آن را دار مى‌باشد، بهره‌مندى از محضر پدر و جد بزرگوارش موجب شد که آن حضرت با استعداد ذاتى و شم علمى و ذکاوت بسیار، به حد کمال علم و ادب رسید و در عصر خود بزرگ‌ترین قهرمان علم و دانش گردید.
پس از درگذشت پدر بزرگوارش 34 سال نیز دوره امامت او بود که در این مدت "مکتب جعفرى" را پایه‌ریزى فرمود و موجب بازسازى و زنده نگه‌داشتن شریعت محمدى (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) گردید.
زندگى پربار امام جعفر صادق (علیهالسلام) مصادف بود با خلافت پنج نفر از بنی‌امیه (هشام بن عبدالملک - ولید بن یزید - یزید بن ولید - ابراهیم بن ولید - مروان حمار ) که هر یک به نحوى موجب تألم و تأثر و کدورت روح بلند امام معصوم (علیهالسلام) را فراهم مى‌کرده‌اند، و دو نفر از خلفاى عباسى (سفاح و منصور ) نیز در زمان امام (علیهالسلام) مسند خلافت را تصاحب کردند و نشان دادند که در بیداد و ستم بر امویان پیشى گرفته‌اند، چنانکه امام صادق (علیهالسلام) در 10 سال آخر عمر شریفش در ناامنى و ناراحتى بیشترى به سر مى‌برد.
امام صادق(علیهالسلام) فرمودند:
- طَلَبتُ الرَّفعَةَ، فَوَجَدتُهُا فی التَّواضُعِ؛ برتری و بزرگواری را خواهان شدم، پس آن را در فروتنی یافتم.
- طَلَبتُ رِضَی اللهَ، فَوَجَدتُهُ فی بِرِّ الوالِدَینِ؛ خشنودی خدای متعال را درخواست نمودم، پس آن را در نیکی به پدر و مادر یافتم.
- طَلَبتُ الرّاحَةَ، فَوَجَدتُها فی الزُّهدِ؛ آسایش را جستجو نمودم، پس آن را در پارسایی یافتم.
- طَلَبتُ حَلاوَةَ العِبادَةِ، فَوَجَدتُهُا فی تَرکِ المَعصِیَةِ؛ شیرینی عبادت را جستجو نمودم، پس آن را در ترک گناه یافتم.
- طَلَبتُ رِقَّةَ القَلبِ، فَوَجَدتُهُا فی الجوعِ وَ العَطَشِ؛ رقت و نرمی قلب را طلب نمودم، پس آن را در گرسنگی و تشنگی (روزه) یافتم.
- طَلَبتُ الجَوازَ عَلیَ الصِّراطِ، فَوَجَدتُهُ فی الصَّدَقَةِ؛ (آسانی) عبور از صراط را جستجو نمودم، پس آن را در صدقه یافتم.
- طَلَبتُ نورَ الوَجهِ، فَوَجَدتُهُ فی صَلاةِ اللَّیلِ؛ روشنی و نورانیت رخسار را درخواست نمودم، پس آن را در نماز شب یافتم.
- طَلَبتُ نورَ القَلبِ، فَوَجَدتُهُ فی التَّفَکُّر وَ البُکآءِ؛ روشنی قلب را طلب کردم، پس آن را در اندیشیدن و گریستن یافتم.
- طَلَبتُ فَراغَ القَلبِ، فَوَجَدتُهُ فی قِلَّةِ المالِ؛ آسایش قلب را جستجو نمودم، پس آن را در کمی ثروت یافتم.
- طَلَبتُ حُبَّ المَوتِ، فَوَجَدتُهُ فی تَقدیمِ المالِ لِوَجهِ اللهِ؛ دوست داشتن مرگ را خواهان شدم، پس آن را در پیش فرستادن ثروت (انفاق) برای خشنودی خدای تعالی یافتم.
برگ عیشی به گور خویش فرست *** کس نیارد ز پس، تو پیش فرست
- طَلَبتُ العِبادَةَ فَوَجَدتُهُا فی الوَرَعِ؛ عبادت را جستجو نمودم، پس آن را در پرهیزکاری یافتم.
- طَلَبتُ الجَنَّةَ، فَوَجَدتُهُا فی السَّخاءِ؛ بهشت را خواستم، پس آن را در بخشندگی و جوانمردی یافتم.
- طَلَبتُ الذَّلَّةَ، فَوَجَدتُهُا فی الصَّومِ؛ خواهان نرمی و فروتنی شدم، پس آن را در روزه یافتم.
- طَلَبتُ الغِنی، فَوَجَدتُهُ فی القِناعَةِ؛ توانگری را جستجو نمودم، پس آن را در قناعت یافتم.
- طَلَبتُ الاُنسَ، فَوَجَدتُهُ فی قَرائَةِ القُرآنِ؛ آرامش و همدمی را جستجو نمودم، پس آن را در خواندن قرآن یافتم.
- طَلَبتُ السُّرعَةَ فی الدُّخولِ إلیَ الجَنَّةِ، فَوَجَدتُهُا فی العَمَلِ لِللّهِ تَعالی؛ سرعت در ورود به بهشت را جستجو نمودم، پس آن را در کار خالصانه برای خدای تعالی یافتم.
برگرفته از احادیث مستدرک الوسائل، ج 12، ص 173 – 174.
